Gastartikel door Karl Herrebout.

Het is zondagmorgen en je ligt alleen in bed. In een groot bed. Tegen acht uur trappelt je vrouw de kamer binnen en als ze merkt dat je wakker bent zegt ze lief: hij heeft tot 7 uur geslapen, flink he, maar nu staan zijn oogjes 'sperlewijd' open. Ik heb hem maar mee gebracht. Momenten later legt ze de zeven weken oude zoon, die de voorbije weken nogal aan je nachtrust heeft geknabbeld, in het grote bed. Er wordt gegiecheld. En waarlijk, Robbe valt in slaap. Wij blijven wakker.

Het stemt je tot nadenken. Je denkt niet meer in maanden of in jaren. Instinctief zal je zorgen voor je kind. Ervoor zorgen tot het groot is, eigenlijk tot je (liefst op een gezegende leeftijd) sterft. Je denkt eerder in termen van: over tien of twintig jaar. Hoe zal de wereld er uit zien? En ik doe geen moeite het te voorspellen. Ik kan alleen maar zien wat het nu geeft. En het stemt me tot wenkbrauwfronsen.

Zo is er het lage-lonen fenomeen. Je denkt aan het oostblok maar je denkwijze is reeds achterhaald. Ja, het is waar dat heel veel industriegoederen geïmporteerd worden uit het voormalige oostblok en Rusland. Maar ik denk eerder aan China, Zuid-Amerika en de vergeten landen uit de voormalige USSR. Er wordt goedkoper gewerkt, de milieuwetgeving is minder streng (lees: quasi onbestaand) en de ontginning van grondstoffen is minder gereglementeerd. Scheve concurrentie tout court die onze leiders als vertegenwoordigers van de importlobby verkopen onder de positieve noemer van 'openmaken van de wereldmarkt'. Zelfs de andersglobalisten weten dat het om een moderne vorm van koloniale uitbuiting gaat. Een vorm die ditmaal echter onze eigen industrie sterk benadeelt.

De hypocrisie zit echter dichter bij huis: nieuwe EU-burgers (Polen) worden met bussen naar hier gehaald voor periodes van een maand of meer om hier te werken. Vrij verkeer van arbeiders in de EU uiteraard (en het gebeurde al jaren in het illegale circuit). Legaal ingeschreven bij een Poolse firma (filiaal van een firma alhier) en tegen een loonkost die een derde tot een vierde bedraagt van de Belgische werkman. Bovendien zijn deze mensen 'kwaad' dat ze doorgaans op zaterdag geen geld kunnen verdienen. De projectmarkt (bouwsector) heeft er al van geproefd en het smaakt goed. En de stad Antwerpen windt er zelfs geen doekjes om: hun nieuwe gerechtsgebouw wordt gebouwd door nieuwe EU-burgers en op de vraag aan de gemeenteraad waarom Antwerpen Poolse kuisploegen inzet antwoordt men laconiek: omdat dit gunstig is voor het budget. Het hotel dat een Nederlands interimkantoor vorig jaar heeft opgekocht zal ook wel passen in die nieuwe ethiek.

Maar wat dan met de autochtone arbeider? Die mensen die door Cortebeek en co nog steeds een rad voor de ogen worden gedraaid ten voordele van het in stand houden van de structuren waar het weefsel van belangengroepen zo hardnekkig aan vast houdt. Het afspringen van het recente loonakkoord lijkt echt een onwezenlijke gebeurtenis. Maar het is slechts een detail in de toekomst die ik in de werknemers-sectoren zie. Akkoord: de sociale voorzieningen in de nieuwe economieën zullen verbeteren. En daarmee ook de loonkosten. Maar echt snel gelijk zie ik het niet komen en de crisis loert om het hoekje. Op korte tot middellange termijn zie ik hier gebeuren dat de lasten op arbeid, zij het sociale zekerheid of belastingen, noodzakelijkerwijs zullen moeten worden verschoven naar andere domeinen. Ik denk richting de ideeën van Roland Duchatelet. En hoewel ik vind dat zijn projectie nogal drastisch is (en dat is dan ook meteen zijn grootste marketingfout), zie ik het wel die richting uitgaan. De 'sociale partners' (wat een hypocriet eufemisme) staan nu al met hun rug tegen de muur. Na het omgooien van de echte muur van Berlijn, waarmee de lont werd aangestoken, zullen ze hun eigen muren moeten ingooien. Ze zijn nu al druk bezig aan het nadenken hoe ze die nieuwe structuren zullen kunnen verkopen aan hun lidgelden.

Robbe zal ook wel eens ziek worden. Maar geen nood: want we hebben een van de beste sociale zekerheidssystemen in de wereld. Ware het niet dat er overal franchise op zit. Ware het niet dat een hele reeks geneesmiddelen niet worden terugbetaald louter op basis van hun kostprijs (dixit het recente voorstel van Demotte om sommige dure nieuwe kankermedicijnen en het dure blok diabetesmedicijnen uit de terugbetaling te weren). Je zal maar ziek zijn en een dure behandeling nodig hebben die niet op het gouden terugbetalingslijstje staat. Cortebeeks verzorginsgsstaat rammelt aan alle kanten. Hij pleegt zelfs contractbreuk en bedriegt zijn deelnemers. Een praalwagen wordt meestal op een oud vehikel gebouwd en dan in de karnavalsstoet gereden.

Ik heb het hem al gezegd: wees zuinig met die pampers want het verbranden ervan veroorzaakt broeikasgassen. Sorry; dat laatste moest zijn: in het kader van de Kyoto-norm emissierechten aankopen. Weer zo'n leuke kronkel: landen met weinig uitstoot van broeikasgassen verkopen als het ware zuivere lucht aan landen met een volgens de gestelde norm te grote uitstoot. Het lijkt logisch en het zet de grote uitstoters op lange termijn aan tot het zoeken naar alternatieve energiebronnen. Maar tegen die tijd kun je alweer een groot gedeelte van de westerse industriën op het kerkhof leggen. En minder industrie betekent minder belastingspotentieel en grotere kosten in verband met werkloosheid en jobwissel. Kyoto is eigenverraad op wereldschaal.
Bovendien houdt Kyoto&Co geen rekening met de hogere geneeskundige kosten die voortvloeien uit de hogere vervuiling in een gebied. Noch met industrieën die Kyoto-positief zijn zoals de houtverwerking. Nu ja, de meeste houtverwerkende bedrijven in België zijn door de loonkost en de onmogelijke en ongefundeerdemileu-eisen reeds de nek omgedraaid of richting oosten geschopt. Nota bene een sector waar vakmanschap nog de fiere koppeling vormt met werktevredenheid en waar hernieuwbare grondstoffen worden verwerkt. Althans in Europa (waarvoor dank aan Colbert). Want de landen waar Planckaert ooit nog plankjes schraapte springen minder nauwkeurig om met hun bosbeheer. Dat ze eens gaan kijken naar Scandinavië of naar hoe de Fransen reeds honderden jaren, ook zonder FSC-certificaat, voor elke omgehakte boom, er ten minste een terugzetten. Heel dat FSC gedoe is echter ook weer zo'n gesjoemel. FSC garandeert niet waterdicht dat het gekapte hout vervangen werd door nieuwe aanplantingen omdat er geen permanent controlesysteem is. De magie van de ladingen die onderweg FSC geworden zijn, bestaat wel degelijk. Terwijl FSC gretig veel geld kost en wordt misbruikt om prijsverhogingen te verantwoorden, soms echter niet geheel onterecht.

Bomen, die overigens CO2 stockeren, ook in de verwerkte plank. Daarom ook dat hout een uitgesproken ecologische grondstof is: ze is hernieuwbaar en de boom slorpt tijdens zijn levensjaren CO2 op om die gedeeltelijk om te zetten in zuurstof en gedeeltelijk op te slaan. Bovendien kan hout met relatief weinig energiekosten bewerkt worden en kan het ook zonder gebruik van chemicalieën duurzamer gemaakt worden worden (verhitting op 150 graden). Wat niet als massief wordt gebruikt, gaat in vezelplaten (lees: de minder elitaire stukken van een boom gaan richting Ikea & Co) of wordt gebruikt als efficiënte en hernieuwbare brandstof. Als we de balans opmaken, zien we dat houtverwerking CO2 verminderend werkt. Nochtans wordt deze prestatie niet door Kyoto onderkend. Omdat Kyoto niet gaat over het mileu of die paar milimeter minder afsmelten van het poolijs, maar over geldtransferts en kapitaal-accumulatie.

Het is dan ook jammer, dat men niet meer aandacht besteedt aan het tegenhouden van het verschroeien van het Amazonewoud. Of aan het optrekken van de woestijn door monocultuur in Afrika. Want er mag gekapt en geteeld worden. Maar steeds met een continu toekomstperspectief, welteverstaan. Het woordje 'duurzaam ondernemen' wordt ons dan wel marketingtechnisch in alle lichaamsopeningen geschoven. De grote wereldprojecten van het einde van de vorige eeuw in de trant van 'save the rain forest' hebben veel van hun hippe karakter verloren en worden nu zogezegd aangepakt door artificiële kapitaalstransferts. Neem nu de Belgische milieumaffia. Een groot deel van de Belgische bedrijven hebben afvalstromen. Wat denkt u ervan als een Belgisch bedrijf geld vraagt om een bepaalde afvalstof te komen afhalen en verwerken, terwijl je van een Duitse firma zelfs nog een klein beetje geld krijgt voor dezelfde dienstverlening omdat de afvalstof blijkbaar met een kleine verwerkingskost meteen kan aangewend worden als grondstof? Het uit mekaar vijzen van transfo's in volle PCB-crisis bracht ook een propere spaarsom aan kopermetaal op.

Het gaat zelfs zover dat men spreekt over milieumisdrijven en dat je daarvoor als brave burger in de nor kunt belanden. Bij de moordenaars, kinderverkrachters en geldkoerierovervallers zit je daar dan als 'sluikstorter'. Nog een geluk dat de kleine straffen nu officieel worden geschrapt of verkort tot een derde van hun duur, omdat de gevangenissen anders te vol zouden komen te zitten. Kleine randvraag: als er kortingen worden gegeven op de gevangenisstraffen, moeten dan ook de boetes niet in de solden? En de belastingen? Of wordt er eerder gekeken naar de praktijk? Een aannemer beboeten voor 'foutparkeren' bij een werf is makkelijker constateerbaar en realiseerbaar dan de diefstal van zijn peperduur materiaal op die werf voorkomen en vervolgen. Diefstallen die nota bene gebeuren door Oost-Europese bendes. Om dan hier onder de prijs te komen werken misschien?


En dan kijk ik naar Robbe,

Onze zoon zal opgroeien in een hypocriete wereld. Ik kan eigenlijk alleen maar hopen dat hij voor zichzelf kiest. Niet in die zin dat hij een geniepige egoïst wordt, zoals je er nu wel twaalf in het eerste willekeurige dozijn kunt vinden, maar in de zin van eigenbehoud. En dan spreken we ook over milieubeleid, werkgelegenheid, koopkracht, werksfeer en echt sociaal engagement. Want oom Dagobert, zittend op zijn berg gouden dukaten, had toch ook geen gelukkig leven.

K.